Er zijn van die momenten in de bergen waarop de tijd even stil lijkt te staan. Als de zon de horizon raakt en de bergtoppen diep oranje-rood kleuren, lijkt het alsof de Alpen gloeien van binnenuit. Dat betoverende verschijnsel heet Alpenglühen – in het Nederlands Alpengloeien – en het is een van de mooiste natuurverschijnselen die je in de bergen kunt meemaken. In dit artikel vertellen we je meer over het magische Alpenglühen.
Wat is Alpenglühen precies?
Alpenglühen is het effect dat ontstaat wanneer de laagstaande zon – bij zonsopkomst of zonsondergang – haar warme licht op de hoge bergtoppen werpt. Vooral bij helder weer en een klein beetje vocht of stof in de lucht weerkaatst het zonlicht zó dat de toppen gloeien in tinten van rood, oranje en zelfs paars. Hoewel de naam verwijst naar de Alpen, komt het verschijnsel ook in andere gebergten voor. In Italië spreekt men over Enrosadira en het verschijnsel staat internationaal bekend als Alpenglow.
De verschillende fases van het Alpenglühen
Het lichtspel verloopt in meerdere fasen, vooral goed zichtbaar tijdens zonsondergang:
- De eerste gloed: vlak voordat de zon verdwijnt, vangen de hoogste bergtoppen nog het laatste directe zonlicht. De bergen kleuren diep oranje of karmijnrood. Zeker als er sneeuw ligt valt dit extra op, door de weerkaatsing van de zonnestralen.
- De tweede fase: als de zon onder de horizon is gezakt, verdwijnt de kleur even. Indirect kunnen zonnestralen de bergen bereiken via reflectie op stof- en ijsdeeltjes hoog in de atmosfeer. De kleuren worden zachter, met een roodgrijze gloed tegen de donkerblauwe lucht van de schemering.
- Vervagende kleuren: wanneer de schemering overgaat in nacht, vervagen de kleuren langzaam tot de bergen oplossen in het blauw van de avond.
Soms blijft er zelfs daarna nog een zwakke gloed zichtbaar op ijs- en sneeuwvelden. Dat zogeheten naglans-effect komt door fosforescentie: het vermogen van sneeuw en ijs om kort na te lichten nadat ze zonlicht hebben ‘opgeslagen’.
Mythe van de Rosengarten
In de Dolomieten leeft een sprookje dat een poëtische verklaring geeft voor het Alpenglühen. Volgens de legende van dwergenkoning Laurin had hij op de Rosengarten een prachtige rozentuin, die hij uit woede over menselijke hebzucht vervloekte. Sindsdien is de tuin alleen nog zichtbaar bij zonsopkomst en zonsondergang – wanneer de rozen even oplichten als het Enrosadira.
Even stilstaan en genieten
Wetenschappelijk is Alpenglühen eenvoudig te verklaren, maar dat doet niets af aan de magie ervan. Wie het geluk heeft het mee te maken – of het nu in Tirol, Zuid-Tirol of bij de Zugspitze is – begrijpt waarom bergliefhebbers het een van de mooiste momenten van de dag noemen. Dus als de zon zakt en de toppen rood oplichten: stop even, zeg niets, en kijk. De bergen doen de rest!